Ο Jigoro Kano ως επαγγελματίας εκπαιδευτικός ο οποίος έδινε συνεχώς διαλέξεις, ήταν φυσικό να θέλει να τις εκδώσει μαζί με ενδιαφέροντα άρθρα από άλλους στοχαστές. Ξεκινώντας με το περιοδικό “Kokushi” (Πατριώτης) το 1898, ο Kano εξέδωσε μια σειρά από διαφορετικά περιοδικά: το “Judo”, το “Yuko no Katsudo” (Αποτελεσματική Ζωή), το “Ozei” (η Πλειοψηφία), το “Judokai” (ο Κόσμος του Τζούντο), το “Sakko” (η Αφύπνιση), και τέλος, μια νέα έκδοση του “Judo”. Αυτές οι εκδόσεις περιείχαν άρθρα τα οποία αφορούσαν στα σημαντικά κοινωνικά προβλήματα, την ανάπτυξη μιας Ιαπωνικής εθνικής πολιτιστικής ταυτότητας, την εκπαιδευτική πολιτική, την εγχώρια και την διεθνή πολιτική, την φιλοσοφία και την τεχνική του τζούντο, τα ημερολόγια ταξιδιού του Kano, αναφορές στο Ολυμπιακό κίνημα, και επίσης, μια στήλη ερωτήσεων-απαντήσεων του ίδιου του Kano.
Θέλοντας να διαδώσει τις ιδέες του πάνω στο τζούντο, την σύγχρονη παιδεία και τα κοινωνικά θέματα, τον Μάρτιο του 1922, ο Kano εγκαθίδρυσε το «Συμβούλιο Πολιτισμού του Kodokan». Ο κύριος στόχος του συμβουλίου ήταν να προωθήσει τις ιδέες του «seryoku saizen katsu», που μεταφράζεται «η αποτελεσματική χρήση μιας εστιασμένης προσπάθειας θα οδηγήσει στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα».
Μία αρχή που μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις πτυχές της ζωής του ανθρώπου:
- Η αναζήτηση της τελειότητας του κάθε ατόμου σε φυσικό, πνευματικό και ηθικό επίπεδο, έτσι ώστε αυτό το άτομο να είναι ικανό να προσφέρει στην κοινωνία.
- Να τιμά την ιστορία και τον πολιτισμό της Ιαπωνίας, έτσι ώστε να βελτιώσει οτιδήποτε μπορεί να είναι ευεργετικό για το έθνος.
- Να προωθεί την κοινωνική συνοχή μέσω της αμοιβαίας συνεργασίας μεταξύ ατόμων και μεταξύ οργανώσεων.
- Να επιδιώξει την εξαφάνιση κάθε ρατσιστικής προκατάληψης και να προωθήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα παγκοσμίως με την χρήση ειρηνικών μέσων και μέσων διεθνούς συνεργασίας.
Γενικές Αρχές
Η καλύτερη χρήση της ενέργειας ενός ανθρώπου είναι η τελειοποίηση του εαυτού του.
- Η αυτό-τελειοποίηση οδηγεί στην επίτευξη των στόχων κάποιου.
- Η τελειοποίηση του εαυτού ενός μαζί με άλλους ανθρώπους είναι η βάση της ανθρώπινης ευημερίας.
- Αυτές τις αρχές χρησιμοποίησε και ο ίδιος ο Kano κατά την διάρκεια τόσο της δημόσιας όσο και της ιδιωτικής ζωής του.
Το Κodokan είχε πολλούς διακεκριμένους επισκέπτες μέσα στα χρόνια. Ένας από αυτούς ήταν ο John Oewey, οι φιλοσοφικές ιδέες του οποίου είχαν απήχηση στον Kano. Ο Oewey επισκέφθηκε το Kodokan στις 31 Μαρτίου του 1919. Tο παρακάτω κείμενο είναι ένα απόσπασμα από το ημερολόγιό του, που ονομάζεται «Γράμματα από την Ιαπωνία και την Κίνα» στο οποίο περιγράφει την επίσκεψή του:
«Ο μεγάλος ειδικός του τζούντο [Kano] είναι ο Πρόεδρος του “Higher Normal School” ο οποίος οργάνωσε μια ειδική παρουσίαση από ειδικούς για εμένα. Κατά την διάρκεια της παρουσίασης, ο ίδιος μού εξηγούσε το κάθε κομμάτι της από πριν. Έλαβε χώρα την Κυριακή το πρωί σε μια μεγάλη αίθουσα του τζούντο [Kodokan] και ταυτόχρονα υπήρχαν πολλά ζευγάρια που πάλευαν. Το μόνο που μπορούσε να πιάσει το ανθρώπινο μάτι ήταν ανθρώπους που πετάγονταν πάνω από το κεφάλι ενός άλλου και προσγειώνονταν δυνατά στο έδαφος. Είναι πραγματικά μια τέχνη. Ο καθηγητής πήρε τις παλιές πρακτικές, τις μελέτησε, κατανόησε τις μηχανικές τους αρχές και ύστερα επινόησε ένα διαβαθμισμένο, επιστημονικό σετ από ασκήσεις. Το σύστημα, ως σύνολο, δεν περιέχει πολλά κόλπα αλλά βασίζεται στους βασικούς νόμους της μηχανικής, στην μελέτη της ισορροπίας του ανθρωπίνου σώματος, στους τρόπους με τους οποίους αυτή μπορεί να διαταραχθεί και στο πως κάποιος μπορεί να ανακτήσει την δική του ισορροπία και να εκμεταλλευτεί την μετατόπιση του αντιπάλου από το δικό του κέντρο βάρους. Το πρώτο πράγμα που διδάσκεται είναι πώς να πέφτει κάποιος κάτω χωρίς να τραυματίζεται. Μόνο και μόνο γι’ αυτό, είναι κάτι που πρέπει να διδάσκεται σε όλα τα σχολεία. Δεν είναι ένα καλό υποκατάστατο των υπαίθριων αθλημάτων μας αλλά υπερτερεί σαφώς της πλειοψηφίας των αθλημάτων σε κλειστό χώρο. Το ψυχικό κομμάτι είναι πιο εμφανές. Εν συντομία, νομίζω πως πρέπει να πραγματοποιηθεί μια έρευνα, που να εστιάζει στον συνειδητό έλεγχο. Καθώς παρακολουθούσα την προπόνηση παρατήρησα ότι οι άνθρωποι είχαν λεπτή μέση, αναπνέουν πάντα από την κοιλιά. Οι δικέφαλοί τους δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλοι αλλά οι πήχεις τους είναι οι μεγαλύτεροι που έχω δει. Ακόμα δεν έχω δει κάποιον Ιάπωνα να αποθαρρύνεται μετά από μια πτώση του. Στον στρατό έχουν μία μέθοδο από βαθιές αναπνοές, η οποία άρχισε να χρησιμοποιείται στην βουδιστική ζεν διδασκαλία από τους παλιούς σαμουράι.
Υπόμνημα του συγγραφέα: είναι πραγματικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο Oewey έκανε αναφορά στο ζεν. Ο Kano δεν θα χρησιμοποιούσε ποτέ την έννοια του ζεν για να περιγράψει την φιλοσοφία του Kodokan τζούνο.
Παρόλο που δεν επισκέφθηκε κανονικά το Kodokan, το 1924, ο Edward, πρίγκιπας της Ουαλίας, ήταν παρών σε μια παρουσίαση τζούντο προς τιμήν του στο “Seinenkan Hall” στα αυτοκρατορικά εδάφη. Ο μικροσκοπικός Kyuzo Mifune έριξε και τους δέκα αντιπάλους του-όλοι κάτοχοι τρίτου ή τέταρτου dan, οι οποίοι επιλέχθηκαν για το ιδιαίτερο μεγάλο τους μέγεθος-με την σειρά χρησιμοποιώντας μια ποικιλία ρίψεων, συμπεριλαμβανομένης και της αγαπημένης του τεχνικής, το “kuki nage” ή αλλιώς «ρίψη του αέρα».
Το 1929, ο Ινδός φιλόσοφος και νομπελίστας Rabindranath Tagore (1861-1941) επισκέφθηκε το Kodokan. Για περίπου 20 χρόνια, ο Sinnatsuke Sano παρέδιδε μαθήματα για αρχαρίους στην ακαδημία του Tayore Shantinikan στην Ινδία αλλά είχε φύγει. O Tagore ήθελε να επαναφέρει το τζούντο στην ακαδημία και έτσι κανονίστηκε ο Shinzo Takagaki (1987-1977) να πάει στην Ινδία. Ο Takagaki έμεινε για δύο χρόνια, κατά την διάρκεια των οποίων δίδασκε τζούντο σε όλες τις περιοχές της Ινδίας. Μια εντυπωσιακή τακτική που εισήχθη στο Shantinikan dojo είναι ότι τα κορίτσια και τα αγόρια μπορούσαν να προπονούνται μαζί, πράγμα το οποίο ήταν ανήκουστο για την Ινδία εκείνης της εποχής.
Πολιτική καριέρα
Όπως προαναφέρθηκε, το 1922 ο Kano έγινε μέλος του υψηλότερου τμήματος της Γερουσίας και διορίστηκε από το κρατικό συμβούλιο μετά από πρόταση του πρωθυπουργού Korekiyo Takahashi (1854-1930). Αυτός είπε στον Kano «χρειαζόμαστε ανθρώπους που σκέφτονται σαν εσένα στο εσωτερικό της κυβέρνησης και όχι στο εξωτερικό της».
Ο Takahashi ήταν ένας ακόμα άνθρωπος του αυτοκράτορα Meiji. Ως νέος στάλθηκε στο εξωτερικό πριν ακόμα την «Αποκατάσταση του Meiji» το 1868. Εργάστηκε ως οικιακός βοηθός στην Αγγλία και ως αγρεργάτης στο Oakland της Καλιφόρνιας όπου και συμμετείχε σε εργατικές απεργίες. Μέσα από τις εμπειρίες του, ο Takahashi κατάλαβε την λειτουργία και την σημασία του χρήματος. Παράλληλα έγινε Χριστιανός. Ειδικεύτηκε σε οικονομικά θέματα στην Ιαπωνία, αρχικά ως κυβερνήτης της Τράπεζας της Ιαπωνίας και μετέπειτα ως Υπουργός Οικονομικών για πολλά χρόνια. Διετέλεσε Πρωθυπουργός για επτά μήνες. Συνειδητοποιώντας όμως την ικανότητά του στο οικονομικό πεδίο, επέστρεψε στο πόστο του Υπουργού Οικονομικών. Η οικονομική πολιτική του Takahashi εξόργισε τον στρατό και ως επακόλουθο δολοφονήθηκε από επαναστάτες στρατιωτικούς αξιωματικούς το 1936 κατά την διάρκεια του περιστατικού της 26 Φεβρουαρίου. Καθώς ο Takahashi είχε γενειάδα, ήταν παχύς και διαλογιστής, έγινε γνωστός ως ο «Υπουργός Οικονομικών Doruma». Το 1951, το ίδιο χαμογελαστό πρόσωπo Doruma του Takahashi παρουσιάστηκε σε ένα χαρτονόμισμα των πενήντα γιέν.
Η Γερουσία αποτελούνταν, όπως στην αρχαία Αθήνα, από αριστοκράτες, υψηλόβαθμα μέλη της κοινωνίας και εύπορους πολίτες. Ορισμένα από τα μέλη της εκλέχθηκαν, αλλά οι περισσότεροι διορίστηκαν ισοβίως από την αριστοκρατία. Ο Kano δεν έγινε μέλος καμίας πολιτικής παράταξης και παρέμεινε μετριοπαθής. Ταυτόχρονα, προωθούσε συνεχώς το Kodokan judo και δούλευε μαζί – ή κάποιες φορές εναντίον – με το Υπουργείο Παιδείας. Συνεπώς, η θητεία του Kano ως μέλος της Γερουσίας ήταν κυρίως παρασκηνιακή. Φαίνεται να μην έχει παίξει κάποιο σημαντικό ρόλο στην πολιτική του τόπου. Στην πραγματικότητα δεν ήταν πολύ δημοφιλής ανάμεσα στα μέλη της Γερουσίας. Πολλά μέλη που κατείχαν αριστοκρατικούς τίτλους, ενοχλούνταν όταν ο μη-αριστοκράτης Kano τους συμπεριφερόταν όπως τους άξιζε, σαν κοινούς ανθρώπους. Ο Kano είχε συνηθίσει να έχει αρχηγική θέση, καθώς διεύθυνε το Kodokan αλλά και το κορυφαίο κολλέγιο για την ανάδειξη καθηγητών. Αξιολογούσε τους ανθρώπους βάσει των πράξεών τους. Μάλιστα υπάρχουν φήμες ότι ο Kano σχεδίαζε να δημιουργήσει το πολιτικό κόμμα του Kodokan, το οποίο θα κατέβαζε τα μέλη σε εκλογές (πιο συγκεκριμένα, πολλά μέλη του Kodokan εκλέχθηκαν και κατέλαβαν ποικίλα αξιώματα σε όλη την χώρα, συμπεριλαμβανομένου και του αξιώματος του Πρωθυπουργούς. Ωστόσο, τα μέλη του Kodokan δεν μπόρεσαν να ενωθούν, έτσι ώστε να δημιουργήσουν κόμμα).
Από το 1920 έως το 1930, ο Kano βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση πολιτικά. Οι νόμοι της Ιαπωνικής κυβέρνησης γίνονταν ολοένα και πιο σκληροί. Παραδείγματος χάριν, ο Kano αντιστεκόταν στο αυτοκρατορικό διάταγμα για την παιδεία που ψηφίστηκε το 1890. Το διάταγμα αυτό, ουσιαστικά απαιτούσε την λατρεία του αυτοκράτορα ως θεότητα “Shinto”. Ο Kano είχε υιοθετήσει μια κοσμική προοπτική που στηριζόταν στην λογική. Ήταν μεγάλος υποστηρικτής του Κομφουκιανισμού και ενδιαφερόταν ιδιαιτέρως για οτιδήποτε θρησκευτικό και μυστικιστικό και ακόμη πιο πολύ στο γεγονός ότι ο αυτοκράτορας ήταν κατά κάποιο τρόπο ιερός. Ο Kano πίστευε ότι η έμφαση του διατάγματος σε μία θρησκεία θα ωθούσε τους ακολούθους άλλων θρησκειών να τον περιφρονούν.
Δυστυχώς, αντίγραφα αυτού του διατάγματος είχαν σταλεί σε όλα τα σχολεία, μαζί με ένα πορτραίτο του αυτοκράτορα με σαφείς οδηγίες όλοι (μαθητές και σχολικό προσωπικό) να αποτείνουν φόρο τιμής στο πορτραίτο πριν την έναρξη των μαθημάτων. Απόφοιτοι του κολλεγίου του Kano προσλαμβάνονταν ως δάσκαλοι σχολείων παντού. Αν και αντίθετα στις πεποιθήσεις του, ο Kano δεν μπορούσε να τους διδάξει να αρνούνται να προσκυνούν την φυσιογνωμία του αυτοκράτορα. Οι δάσκαλοι θα έπρεπε να υπακούν είτε το ήθελαν είτε όχι, αλλιώς θα απολύονταν ή θα υπήρχαν σοβαρότερες συνέπειες. Παρόλο που ο Kano σαφώς δεν ήταν υπέρ του διατάγματος, αφού ήταν αντίθετο σε όλα όσα πίστευε, τελικά ένιωσε υποχρεωμένος το 1922, τριάντα χρόνια μετά την ψήφιση του διατάγματος, να το υποστηρίξει καθαρά και μόνο για ηθικούς λόγους και όχι για θρησκευτικούς. Τέλος, ο Kano αντιστάθηκε στην τοποθέτηση ενός “shinden” στο Kodokan, έναν ναό “Shinto” αφιερωμένο στην “Amaterasu” (ο αυτοκράτορας υποτίθεται ότι ήταν απόγονός της), αλλά τελικά υποχρεώθηκε κάτω από κυβερνητικές πιέσεις το 1937.
Γενικά, ο Kano ήταν υπέρ της αυτοκρατορικής οικογένειας, καθώς πίστευε ότι ο αυτοκράτορας μπορούσε να λειτουργήσει ως ενωτική δύναμη η οποία δεν εμπλέκεται με τις πολιτικές διαμάχες. Ο ίδιος δίδαξε τον αυτοκράτορα Taisho όταν ήταν μαθητής στην σχολή Γερουσιαστών και έδωσε διαλέξεις ενώπιον του αυτοκράτορα Hiroshito μέσα στο παλάτι. Ο Kano μπορούσε να έχει κάποια επιρροή στον αυτοκράτορα αλλά σίγουρα όχι έντονη. Οι διαλέξεις του Kano αφορούσαν την επίλυση των διεθνών συγκρούσεων με την χρήση των αρχών του τζούντο και σύμφωνα με την βασική του ιδέα «η σωστή χρήση της ενέργειας και ευημερίας για όλους».
Ο Kano ήταν υποχρεωμένος να συμβιβαστεί με ορισμένους κανόνες, έτσι ώστε να προωθήσει τον δικό του σκοπό. Με άλλα λόγια, μένοντας πιστός σε μια βασική αρχή του τζούντο δεν πήρε κάποια πλευρά. Οι πολιτικές σκέψεις και δράσεις του Kano ήταν παρόμοιες με αυτές του Kinmochi Saionji (1844-1940) που ήταν Πρωθυπουργός από το 1906 έως το 1908.
Οι καριέρες του Saionji και του Kano έμοιαζαν πολύ όπως εξάλλου και οι ίδιοι μεταξύ τους. Ο Saionji πέρασε αρκετά χρόνια στο εξωτερικό ταξιδεύοντας και σπουδάζοντας νομικά στην Γαλλία. Μέσα από τα ταξίδια του στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες μπόρεσε να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη γνώμη για τον κόσμο. Γυρνώντας στην Ιαπωνία, ο Saionji έγινε Υπουργός Παιδείας και συνεργάστηκε με τον Kano με στόχο τον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος της Ιαπωνίας. Ως Πρωθυπουργός, ο φιλελεύθερος Saionji προστάτευσε την δημοκρατική και συνταγματική μορφή του πολιτεύματος από τους αντιδραστικούς πολιτικούς και τον στρατό. Ο Saionji ποτέ δεν σταμάτησε να αντιτίθεται στους μιλιταριστές και γι’ αυτό το 1936 υπήρξε απόπειρα δολοφονίας του χωρίς επιτυχία. O Saionji και ο Kano αφιέρωσαν την ζωή τους στην μελέτη και την κατανόηση του κόσμου. Γνώριζαν πολύ καλά ότι ο αυστηρός εθνικισμός και η στρατιωτική σύγκρουση – για την Ιαπωνία όπως για κάθε άλλη χώρα – δεν είναι κατάλληλη μέθοδος. Όπως έλεγε συχνά «δεν υπάρχει πραγματικός νικητής στον πόλεμο». Οι κριτικοί του Saionji του έβαλαν την ταμπέλα του ανθρώπου που ήταν υπέρ της παγκοσμιοποίησης – ένα επίθετο που ταίριαζε στον Kano – η χειρότερη δυνατή αμαρτία για έναν Ιάπωνα πολιτικό. Ο Saionji και ο Kano ήταν σίγουρα πατριώτες αλλά όχι εθνικιστές. Και οι δύο γνώριζαν όλα τα πλεονεκτήματα που αποκόμισε η Ιαπωνία ανοίγοντας τα σύνορά της. Και οι δύο πίστευαν ότι η Ιαπωνία μπορούσε να μάθει πολλά πράγματα από την Δύση και η Δύση από την Ιαπωνία (ένα εκ των οποίων και το τζούντο). Παρoλ’ αυτά ο Saionji και ο Kano αναγκάστηκαν να συμβιβαστούν και πολιτικά και οικονομικά.
Απόσπασμα από το βιβλίο του John Stevens «The Way of Judo»
Μετάφραση: Παναγιώτης Τσιούτσος, 1ο KYU
Επιμέλεια: Χρήστος Μπίζιος, 1ο DAN